Plaatsing ‘stolpersteine’ (struikelstenen) in Uitgeest

Op dinsdag 23 april 2024 werden 3 ‘Stolpersteine’ (in het Nederlands ‘struikelstenen’) geplaatst aan de Middelweg in Uitgeest. Dit zijn gedenkstenen voor 3 personen van het joodse gezin Nol uit Uitgeest. 

Moeder Rachel en de kinderen Henny en Abraham zijn alle 3 vermoord tijdens de Tweede Wereldoorlog. Kunstenaar Gunter Demnig plaatste de stenen. Hij legt gedenkstenen door heel Europa voor slachtoffers van nationaalsocialisme rond en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De stenen liggen in het trottoir voor de Middelweg 20. Op dit adres woonde het gezin voor het laatst in vrijheid. Moeder Rachel en dochter Henny zijn vanuit hier naar een onderduikadres in de Haarlemmermeer gegaan. Na te zijn verraden zijn ze vanuit daar naar Auschwitz gedeporteerd en vermoord. Zoon Abraham probeerde al eerder te ontkomen naar Engeland, maar werd ook verraden en is in Sobibor vermoord. Zoon Mozes dook onder in Blaricum, overleefde en emigreerde na de oorlog naar Nieuw-Zeeland. De vader van het gezin overleed al voor de oorlog in 1938. Hij maakte de verschrikkingen van de oorlog niet meer mee.  

Tijdens de ceremonie waren enkele Nederlandse nabestaanden van de familie Nol aanwezig. Ook buurtbewoners, het Comité 4 mei Uitgeest, het college van B&W en de klas van de kinderburgemeester waren aanwezig tijdens het leggen van de Stolpersteine. Alle aanwezigen plaatsten na de legging een witte kiezelsteen bij de Stolpersteine, een Joodse traditie die staat voor respect voor de overledene.

Het initiatief voor de Stolpersteine voor het gezin Nol is genomen door de inmiddels overleden Hetty Franzani. Franzani was lid van het Comité 4 mei Uitgeest en hechtte grote waarde aan het herinneren van de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog. Zij streed ervoor dat het enige Joodse gezin uit Uitgeest dat is gedeporteerd en vermoord een blijvende plek moest krijgen in het dorp. Haar zoon was ook aanwezig bij de ceremonie.

Gunter Demnig is een Duitse beeldend kunstenaar. Hij is bekend geworden door het Stolpersteine-project dat hij in 1992 startte. Een Stolperstein is een messing gedenksteentje waarop de naam en het geboortejaar van een slachtoffer staat. Daaronder staat de plaats en datum van arrestatie en deportatie door het Naziregime wanneer van toepassing. Tot slot de plaats en datum waarop de persoon is overleden. Stolpersteine worden ter nagedachtenis aan slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog geplaatst om te pauzeren, stil te blijven staan en te herdenken.